ΜΑΧΑΙΡΙ ΣΤΙΣ ΚΑΡΤΕΣ

Μαχαίρι άνευ προηγουµένου στις πιστωτικές κάρτες φέρνει η κρίση. Τα χρηµατοπιστωτικά ιδρύµατα µειώνουν τα πιστωτικά όρια, καταργούν τις άτοκες περιόδους χάριτος και λένε «όχι» σε περισσότερες από τις µισές νέες αιτήσεις...

Και οι κάτοχοι των πιστωτικών καρτών γυρίζουν όµως την πλάτη στο πλαστικό χρήµα και ο τζίρος που γίνεται µε πιστωτικές έχει πέσει κατά 30% τους τελευταίους µήνες. Μάλιστα, µέχρι τα µέσα του 2011 εκτιµάται ότι στην αγορά θα υπάρχουν 1 εκατ. λιγότερες κάρτες.

Οπως αναφέρουν τραπεζικά στελέχη, ο λόγος για τον οποίο ψαλιδίζουν τις κάρτες δεν είναι άλλος από τις υψηλές επισφάλειες, οι οποίες κατά µέσο όρο φτάνουν ακόµα και το 20%. Τα χρέη από πιστωτικές κάρτες συγκαταλέγονται στα πιο επισφαλή για τις τράπεζες, που πλέον επιδιώκουν να µειώσουν όσο το δυνατόν τα «κόκκινα δάνεια». Ενδεικτικό είναι ότι στα τέλη του 2009 τα κόκκινα καταναλωτικά, στα οποία περιλαµβάνονται και οι κάρτες, εκτινάχθηκαν στο 13,4%, ενώ τα πιο απαισιόδοξα σενάρια προβλέπουν ότι στα τέλη του χρόνου οι επισφάλειες µόνο από πιστωτικές κάρτες θα ξεπεράσουν ακόµα και το 1,5 δισ. ευρώ.

Ετσι, η πρώτη κίνηση που κάνουν τα χρηµατοπιστωτικά ιδρύµατα είναι να µειώνουν έως και 50% τα πιστωτικά όρια στην πλειονότητα των πελατών τους. Ειδικά σε περιπτώσεις όπου το όριο ξεπερνούσε τις 8.000 - 10.000 ευρώ, αυτόµατα οι τράπεζες το µειώνουν σε 5.000 ευρώ ώστε σε περίπτωση µη πληρωµής να έχουν όσο το δυνατόν µικρότερες απώλειες. Αυστηρές προϋποθέσεις
Ακόµα και στις νέες αιτήσεις, πολύ δύσκολα τα χρηµατοπιστωτικά ιδρύµατα δίνουν έγκριση για υψηλά πιστωτικά όρια, άνω των 2.500 ευρώ. Στις περισσότερες περιπτώσεις, το όριο διαµορφώνεται σε 1.000 - 1.500 ευρώ και αυτό υπό αυστηρές προϋποθέσεις.

Μάλιστα, στο παρελθόν οι τράπεζες ασκούσαν ασφυκτική πίεση στους πελάτες τους στέλνοντας ακόµα και προεγκεκριµένες κάρτες στο σπίτι, αλλά η εποχή αυτή έχει περάσει προ πολλού. Αντίθετα, σήµερα στις περισσότερες περιπτώσεις απορρίπτουν τουλάχιστον 50% των αιτήσεων για έκδοση νέων καρτών.

Ψαλίδι µπαίνει ακόµη και στις προσφορές που κάνουν οι τράπεζες στους πελάτες τους.

Τέρµα οι περίοδοι χάριτος

Ενδεικτικό είναι ότι πλέον δεν υπάρχουν προγράµµατα µε άτοκη περίοδο χάριτος για µεταφορά χρηµάτων από κάρτα σε κάρτα. Πριν από περίπου ένα χρόνο υπήρχαν τουλάχιστον τέσσερις τράπεζες που επέτρεπαν στους πελάτες τους να «ξεχάσουν» τις οφειλές τους έως και για 12 µήνες. Σήµερα, το καλύτερο στο οποίο µπορεί να ελπίζει όποιος θελήσει να µεταφέρει οφειλές είναι προνοµιακό επιτόκιο, και αυτό για συγκεκριµένο διάστηµα.

Τέλος, οι τράπεζες γίνονται φειδωλές ακόµα και στα προγράµµατα επιβράβευσης των πελατών τους. Ενώ στο παρελθόν επέστρεφαν ακόµα και το 5% για όλες τις συναλλαγές που έκανε κάποιος µε τις κάρτες του, το ποσοστό αυτό έχει πέσει στο 3%. Μάλιστα η εξαργύρωση δεν γίνεται απευθείας στον λογαριασµό, αλλά κατά κανόνα µέσω αγορών από συνεργαζόµενες µε την τράπεζα επιχειρήσεις.

Την παρέμβαση της Επιτροπής Ανταγωνισµού ώστε να ερευνήσει για τυχόν παραβιάσεις του ανταγωνισµού από τις τράπεζες και τις εταιρείες έκδοσης πιστωτικών καρτών ζήτησε χθες η Γενική Γραµµατεία Καταναλωτή. Ειδικότερα, ο γενικός γραµµατέας Καταναλωτή Δηµήτρης Σπυράκος µε επιστολή του προς τον πρόεδρο της Επιτροπής Ανταγωνισµού, Δηµήτρη Κυριτσάκη, ζήτησε να διερευνηθεί η νοµιµότητα της πρακτικής που ακολουθούν οι εκδότριες εταιρείες χρεωστικών και πιστωτικών καρτών (π.χ., VΙSΑ, Μastercard και Αmerican Εxpress) και οι τράπεζες να απαγορεύουν στους εµπόρους την παροχή έκπτωσης ή µειωµένης τιµής όταν ο καταναλωτής πληρώνει τοις µετρητοίς, δίχως δηλαδή να κάνει χρήση της πιστωτικής ή χρεωστικής κάρτας.

Το κόστος του συστήµατος πληρωµής µέσω πιστωτικής ή χρεωστικής κάρτας καταβάλλεται σήµερα στις τράπεζες και τις εταιρείες από τον έµπορο, µε ποσοστό επί της αξίας της συναλλαγής.

Ωστόσο, ο έµπορος µετακυλίει το κόστος αυτό στην τελική τιµή του προϊόντος. Εν προκειµένω, όµως, η µετακύλιση του κόστους δεν γίνεται αποκλειστικά στους καταναλωτές που χρησιµοποιούν πιστωτική κάρτα για τις συναλλαγές τους αλλά προς όλους τους καταναλωτές, µέσω της διαµόρφωσης ενιαίας τιµής για το προϊόν ή την υπηρεσία, δηλαδή και προς εκείνους που δεν κάνουν χρήση του συγκεκριµένου συστήµατος πληρωµής. Οι τράπεζες απαγορεύουν στους εµπόρους να έχουν ευνοϊκότερη µεταχείριση προς τους καταναλωτές που δεν κάνουν χρήση των συστηµάτων πληρωµής µέσω κάρτας.

Οπως σηµειώνει η Γενική Γραµµατεία Καταναλωτή, οι έµποροι υφίστανται έτσι σοβαρό περιορισµό στην ελευθερία διαµόρφωσης των τιµών. Αυτοί όµως που είναι οι πλέον θιγόµενοι είναι οι καταναλωτές, οι οποίοι πληρώνουν τοις µετρητοίς χωρίς να γνωρίζουν ότι στην πραγµατικότητα, µε την τελική τιµή του προϊόντος ή της υπηρεσίας, επιχορηγούν τη χρήση του συστήµατος πληρωµής µέσω κάρτας τρίτων ή πληρώνουν και υπηρεσία που δεν χρησιµοποιούν.

Αποστάσεις από το πλαστικό χρήµα παίρνουν και τα ίδια τα νοικοκυριά.

Ενδεικτικό είναι ότι λόγω και της γενικότερης κρίσης στην αγορά, ο τζίρος που πραγµατοποιείται µε πλαστικό χρήµα είναι σήµερα µειωµένος κατά τουλάχιστον 30% σε σύγκριση µε τους προηγούµενους µήνες. Οπως εξηγούν οι τραπεζίτες, οι δανειολήπτες επιδιώκουν να εξοφλήσουν προηγούµενες οφειλές και απέχουν από νέες αγορές.

Επίσης, αρκετά συχνά οι καταναλωτές έχουν πλέον φτάσει τις κάρτες τους στο όριο και δεν µπορούν να πραγµατοποιήσουν νέες συναλλαγές.

Μάλιστα, στις περιπτώσεις που καταφέρουν να ξεπληρώσουν κάποια από τις κάρτες τους, προτιµούν να την «κόψουν», ώστε να συγκρατήσουν τον δανεισµό τους και να µην µπουν στον πειρασµό νέων εξόδων. Ετσι, τα χρηµατοπιστωτικά στελέχη εκτιµούν ότι σε έναν χρόνο από σήµερα θα υπάρχουν στην αγορά 1 εκατ. λιγότερες πιστωτικές, δηλαδή περίπου 5,2 εκατ. από 6,2 εκατ. που είναι σήµερα.