«ΚΑΝΤΕ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΣΑΣ ΕΥΤΥΧΙΣΜΕΝΑ»

Κάποτε η αυστηρή πειθαρχία ήταν ο χρυσός κανόνας της ανατροφής των παιδιών. Σήμερα, τους έχουν αναγνωριστεί δικαιώματα, απολαμβάνουν προνόμια, έχουν φωνή και άποψη. Το κυνήγι της ευτυχίας τους, ωστόσο, παραμένει για τους γονείς μια δύσκολη υπόθεση...

Πώς να κάνουν οι γονείς ευτυχισμένα τα παιδιά τους; Έως και λίγες δεκαετίες πριν, ένα τέτοιο ερώτημα ήταν αδιανόητο. Από κανενός ειδικού το μυαλό δεν περνούσε η ιδέα ότι θα μπορούσε να γράψει ένα βιβλίο με απήχηση γι΄ αυτό το θέμα και κανείς δεν μπορούσε να φανταστεί ότι σήμερα ένας διεθνής οργανισμός όπως ο ΟΟΣΑ θα συνέτασσε μια συγκριτική μελέτη στις χώρες-μέλη του με θέμα «η ευημερία των παιδιών». Δεν πρόκειται ακριβώς για έλλειψη φαντασίας: για πολλά χρόνια, ο χρυσός κανόνας της εκπαίδευσης έλεγε ότι τα παιδιά πρέπει να είναι υπάκουα όντα, πειθαρχημένα με τους κώδικες και την ιεραρχία της κοινωνίας. Η μόνιμη συμβουλή προς τους γονείς ήταν να διδάσκουν στα βλαστάρια τους την αρετή της αυτοπειθαρχίας, χωρίς να δίνουν κανένα βάρος στην ιδιοσυγκρασία τους, όπως συνιστούσε το 1952 ο Γάλλος αββάς Φρανσουά Νταντέκ σε ένα «παιδαγωγικό» πόνημα που προόριζε για τις νέες οικογένειες.

Η επιστήμη. Η αλήθεια είναι ότι η επιστήμη δεν ασχολήθηκε για πρώτη φορά με τα παιδιά παρά στο τέλος του 19ου αιώνα. Η ψυχολογία ενδιαφέρθηκε για τις συναισθηματικές τους ανάγκες, αλλά θα έπρεπε να περάσουν ακόμη μερικές δεκαετίες και να έρθουν τα μαθήματα του Σίγκμουντ Φρόυντ για να κοιτάξει η κοινωνία με διαφορετικό βλέμμα τις επόμενες γενιές της. Από εκείνη τη στιγμή, οι ειδικοί έσκυψαν πάνω από το ζήτημα χωρίς να ξανασηκώσουν το κεφάλι τους. Η Μαρία Μοντεσόρι έθεσε τις βάσεις μιας νέας παιδαγωγικής, η οποία όμως έφτασε στις σχολικές αίθουσες κυρίως μετά τον Μάιο του 1968. Με τη βοήθεια των νέων μεθόδων αντισύλληψης, όπως το χάπι, άρχισαν να μειώνονται και οι πολύτεκνες φαμίλιες. Οικογένειες με ένα ή δυο παιδιά, χαϊδεμένα και απαλλαγμένα από τους αυστηρούς κανόνες πειθαρχίας, έγιναν κοινός τόπος. Στον κόσμο τους αναγνωρίστηκαν έννοιες όπως η αυτονομία, η επιθυμία και η ελευθερία. Το παιδί ήταν πλέον «άτομο» με αναγνωρισμένα δικαιώματα από κρατικές αρχές και διεθνείς οργανισμούς.


Η χειροδικία θυμίζει περισσότερο... χάιδεμα

Τα παιδιά έχουν σήμερα δυνατή φωνή, απόψεις που γίνονται σεβαστές, η χειροδικία ως μέθοδος τιμωρίας τους περιορίζεται στα οπίσθια και θυμίζει περισσότερο χάιδεμα, τους παρέχονται εφόδια, ψυχολογική στήριξη και υλική ικανοποίηση χωρίς όρους. Μήπως, όμως, οι γονείς το παρακάνουν; Μήπως, δηλαδή, με αυτόν τον τρόπο μεγαλώνουν μικρούς τυράννους, ανικανοποίητα πλάσματα γεμάτα απαιτήσεις και τελικά δυστυχή; Κατά συνέπεια, το αρχικό ερώτημα παραμένει: πώς να κάνουν οι γονείς ευτυχισμένα τα παιδιά τους; Για να δώσει μια απάντηση σε αυτό το αντικειμενικά δύσκολο ερώτημα, το γαλλικό περιοδικό «L΄ Εxpress» απευθύνθηκε (πού αλλού;) στους ειδικούς.

Θέστε κανόνες, αλλά ακούστε τα

Για να είναι ευτυχισμένο ένα παιδί πρέπει κατ΄ αρχάς να ενισχυθεί το συναίσθημα της εσωτερικής του ασφάλειας. Οι γονείς πρέπει να θέτουν όρια, εξηγώντας ότι τα όρια αυτά ισχύουν για όλο τον κόσμο, μικρούς και μεγάλους. Το παιδί συνειδητοποιεί με αυτόν τον τρόπο ότι ζει σε ένα περιβάλλον οριοθετημένο, στο οποίο οι παρορμήσεις του χαλιναγωγούνται και αυτό του προσδίδει ασφάλεια. Εξίσου σημαντική είναι και η αυτοεκτίμηση: γεννιέται από το συναίσθημα πως ό,τι κι αν κάνουμε είμαστε πηγή ευτυχίας για τους γονείς μας. Πρέπει, επίσης, να εξηγούμε τους λόγους των α παγορεύσεων και να επιτρέπουμε στο παιδί αργότερα να συζητά για έναν καβγά. Αυτό δεν σημαίνει να θέτουμε υπό αμφισβήτηση τους κανόνες- η συμμόρφωση είναι αδιαπραγμάτευτη. Αλλά πρέπει να ακούμε αυτό που έχει να πει το παιδί, γιατί αυτό βοηθά στην ανάπτυξή του. Τέλος, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι το παιδί ακολουθεί την κλίση του και δεν γίνεται αυτό που ονειρευόμαστε εμείς.

Η Κλοντ Αλμό είναι ψυχαναλύτρια και συγγραφέας του βιβλίου «Grandir» («Μεγαλώνοντας», Εκδ. Fayard)

Μην κάνετε παιδιά- μπονζάι

Τα παιδιά αναπτύσσονται με τον δικό τους ρυθμό. Ωστόσο, σήμερα περιβάλλονται από ενηλίκους που, βουτηγμένοι σε έναν συνεχή αγώνα ταχύτητας, προσπαθούν να τα φέρουν στον κόσμο τους όσο πιο νωρίς και όσο πιο γρήγορα γίνεται. Τους ζητάμε από τα δυο τους χρόνια να έχουν συναίσθηση του άλλου, τα θέλουμε κοινωνικοποιημένα και λογικά. Έτσι, στην ηλικία της λογικής, περίπου στα 7 τους χρόνια, τα παιδιά αισθάνονται την ανάγκη να «απορρυθμίσουν» τον κόσμο για να τον γνωρίσουν. Σε κάθε στάδιο, προτρέχουμε. Το απο τέλεσμα; Φτιάχνουμε μικρά ψυχολογικά μπονζάι. Αυτή η πίεση μπορεί να αποδειχθεί καταστροφική. Στο όνομα της πρόωρης ανάπτυξης επιστρέφουμε στη δεκαετία του 1960! Γι΄ αυτό τα παιδιά που υποβάλλονται πρόωρα στην επιθυμία της επιτυχίας απειλούνται περισσότερο από την αποτυχία. Για να είναι ευτυχισμένο ένα παιδί, πρέπει να προσκληθεί στον κόσμο των μεγάλων με ενθουσιασμό και όχι με άγχος και ανησυχία.

Η Σιλβιάν Τζαμπινό είναι ψυχαναλύτρια και συγγραφέας του βιβλίου «Νos enfants sous haute surveillance» («Τα παιδιά μας υπό παρακολούθηση»). Πηγή: http://www.tanea.gr