ΒΙΝΤΕΟΚΛΙΠ: ΤΟ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΤΕΡΟ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΤΩΝ ΤΕΛΕΥΤΑΙΩΝ 30 ΕΤΩΝ

Τον Μάρτιο του 1965, οι Beatles αποφασίζουν να σταματήσουν να γυρνάνε όλο τον κόσμο, δίνοντας συναυλίες και παίζοντας κάθε βράδυ το ίδιο ρεπερτόριο τραγουδιών.
Ο John το έβρισκε ανούσιο, ο George ήθελε να κάνει κάθε λίγο και λιγάκι ταξίδια στην Ινδία, ο Paul ήθελε να πειραματιστεί εντός του Abbey Road studio και ο Ringo ποτέ του δεν είχε κι ιδιαίτερο λόγο στις αποφάσεις της μπάντας...

Έτσι, ανέθεσαν σε διάφορους νέους και ταλαντούχους σκηνοθέτες του Swinging London να τους φτιάξουν μικρά φιλμ για τα τραγούδια τους, τα οποία κατόπιν θα έκαναν τον γύρο του κόσμου, μέχρι τις πιο δυσπρόσιτες εστίες των φαν τους, οι οποίοι δεν θα τους έβλεπαν σε συναυλία, αλλά τουλάχιστον θα τους θαύμαζαν στην τηλεόραση.
Τον Μάιο του 1966 είδαν το φως της ημέρας τα βιντεοκλίπ του Rain και του Paperback Writer: το βιντεοκλίπ είχε μόλις γεννηθεί.

Δεκαπέντε χρόνια μετά, το 1981, ήρθε το MTV, το κανάλι που άλλαξε το πρόσωπο της σύγχρονης ποπ κουλτούρας και που μπορούσε να μετατρέψει, εν μια νυχτί, ένα απλό αστέρι σε ένα υπέρλαμπρο Σούπερ Νόβα. Όπως έγινε, λόγου χάρη με την Madonna και τον Michael Jackson, τους δυο μουσικούς που χρωστάνε όλη τους την καριέρα στην δύναμη της εικόνας, αποτέλεσμα μιας δεκαετίας που διψούσε για όσο το δυνατόν περισσότερη μόστρα και φιγούρα.

Με την έλευση του MTV οι όροι άλλαξαν: η εικόνα ήταν αυτή που πλέον επέβαλλε στο κοινό τον τάδε καλλιτέχνη και τον δείνα μουσικό. Στα πρώτα χρόνια της κυριαρχίας του μουσικού καναλιού, οι περισσότεροι δημοσιογράφοι έσπευσαν να κρατήσουν μια επικριτική στάση απέναντι στα νέα ήθη κι έθιμα της μουσικής. Αυτή ήταν όμως μόνο η μισή αλήθεια και η μια πλευρά του νομίσματος. Γιατί στην άλλη πλευρά υπήρχε η γοητεία του νέου μέσου, το οποίο έδινε τη δυνατότητα στον θεατή να ερμηνεύσει ένα μουσικό κομμάτι με τους δικούς τους, οπτικούς όρους.

Όσο περνούσε ο καιρός και ο κόσμος εξοικειωνόταν απέναντι στο βιντεοκλίπ ως μια σημαντική μορφή τέχνης, όλο και περισσότεροι σκηνοθέτες ήταν διατεθειμένοι να πάνε τα όρια της οπτικής μας απόλαυσης παραπέρα. Από τον Δεκέμβριο του 1992, οπότε και το MTV αναγράφει στα credit ενός βιντεοκλίπ και τον σκηνοθέτη του, ο ρόλος του βιντεοκλιπά (sic) αναβαθμίζεται. Η νέα γενιά σκηνοθετών είναι ταλαντούχα, διαθέτει ένα όραμα πολλές φορές μεγαλύτερο από το αντίστοιχο του τραγουδιστή που σκηνοθετεί και είναι αποφασισμένη να αφήσει το δικό της δημιουργικό στίγμα στην ιστορία της μουσικής. Το βιντεοκλίπ γίνεται το μέσο προβολής της δουλειάς ενός auteur και δεν δέχεται κανενός είδους λογοκρισία.

Ο Jean-Baptiste Mondino, ο Jean Paul Goode, ο Stephane Sednaoui και πολλοί άλλοι είναι κινηματογραφικοί ανανεωτές, η δουλειά των οποίων αποτελεί τη νοητή γραμμή που ενώνει τα μιούζικαλ του Vincente Minnelli και του Stanley Donen με τις πειραματικές ταινίες του Kenneth Anger, το των Beatles και το Tommy του Ken Russell. Το βίντεο του It's Oh So Quiet της Bjork, σκηνοθετημένο από τον Spike Jonze, είναι ευθεία αναφορά στην ταινία Οι Ομπρέλες του Χερβούργου του Jacques Demy, τα βιντεοκλίπ που σκηνοθέτησε, για λογαριασμό των Nine Inch Nails, ο Mark Romanek διαθέτουν την γοτθική γοητεία της κάμερας του Tim Burton και της πένας του κομίστα Allan Moore, ενώ το Ταξίδι στο Φεγγάρι, η ταινία του 1902 του γάλλου George Melies, αποτέλεσε την έμπνευση για το βιντεοκλίπ Tonight, Tonight των Smashing Pumpkins.

Τα τελευταία χρόνια, η τέχνη του βιντεοκλίπ έχει προχωρήσει έτη φωτός μπροστά, κυρίως εξαιτίας σκηνοθετών όπως ο παριζιάνος Michel Gondry, ο οποίος πριν σκηνοθετήσει την Αιώνια Λιακάδα Ενός Καθαρού Μυαλού, έδωσε δείγματα της ιδιοφυΐας του πιξελάροντας σε μορφή Lego τους White Stripes για τις ανάγκες του βιντεοκλίπ του Fell in Love with a Girl, χορογράφησε με το δικό του, “τριπαριστό” τρόπο, τους Daft Punk στο βίντεο του Around the World και κλωνοποίησε οπτικά την Kylie Minogue στο Come Ιnto My World.

Δίπλα του στέκεται η δουλειά του Βρετανού Chris Cunningham, γκροτέσκα εκκεντρική και εφιαλτικά μαύρη, όπως αποτυπώθηκε στα βιντεοκλίπ του Come Τo Daddy του Aphex Twin, το Frozen της Madonna και το φουτουριστικά υπέροχο All is Full of Love της Bjork. Από κοντά ακολουθούν ο Jonathan Glazer, ο σκηνοθέτης πολλών βιντεοκλίπ των Radiohead και ο Walter Stern, ο εμπνευστής του ονειρικού βίντεο για το Teardrop των Massive Attack, όπου ένα έμβρυο κάνει καραόκε μέσα απ' τον αμνιακό σάκο της μητέρας του.

ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ

1958: ο Serge Gainsbourg γυρίζει το πρώτο βιντεοκλίπ στην ιστορία της μουσικής, στο σταθμό του μετρό Porte des Lilas, για το τραγούδι του Le poinconneur des Lilas.

1961: ο Ozzie Nelson σκηνοθετεί τον γιο του, Ricky, να τραγουδάει το Travelin' Man, μαζί με εικόνες από διάφορα μέρη του κόσμου.

1964: ο αβανγκάρντ αμερικανός σκηνοθέτης Kenneth Anger ντύνει με μουσική τις εικόνες της διάσημης μικρού μήκους ταινίας του, Scorpio Rising.

1964: οι Animals μπαίνουν σε ένα στούντιο και γυρίζουν το βιντεοκλίπ του House Of The Rising Sun.1965: ο αμερικανός D.A. Pennebaker κάνει το πρώτο, πραγματικά, καλλιτεχνικά άρτιο βιντεοκλίπ, αυτό του Subterranean Homesick Blues του Bob Dylan.

1965-'68: Oι Beatles γυρίζουν φιλμ για τα Strawberry Fields Forever και Penny Lane, οι Who για τα Ηappy Jack και Can’t Explain, οι Kinks για το Dead End Street, οι Pink Floyd για τα Scarecrow, Arnold Layne και Interstellar Overdrive, οι Procol Harum για το A Whiter Shade of Pale και οι Troggs για το Love Is All Around.

1968: οι Rolling Stones αναθέτουν στο enfant terrible του Γαλλικού Σινεμά, τον Jean-Luc Godard να φτιάξει ένα μικρό φιλμ για το Sympathy for the Devil.

1968: το Rain and Tears των Aphrodite's Child, του συγκροτήματος των Βαγγέλη Παπαθανασίου και Ντέμη Ρούσσου είναι η πρώτη εγχώρια (έστω και γυρισμένη σε γαλλικό έδαφος) απόπειρα δημιουργίας ενός βιντεοκλίπ.

1972: Ο φωτογράφος Mick Rock γυρίζει τα βιντεοκλίπ για τα τραγούδια John, I'm Only Dancing, The Jean Genie, Space Oddity και Life On Mars του David Bowie

1975: Ο Bruce Gowers σκηνοθετεί το Bohemian Rhapsody των Queen, το πρώτο βιντεοκλίπ που γυρίστηκε σε σύστημα VHS με σαφή στόχο την εμπορική του χρήση από τις νεανικές μουσικές εκπομπές της αγγλικής τηλεόρασης.

1978: οι αμερικανοί Devo κυκλοφορούν το βιντεοκλίπ του The Day My Baby Gave Me a Surprise, το πρώτο που γυρίζεται με τη χρήση computer animation.

1981: το ΜΤV βγαίνει στον αέρα. Η ημερομηνία δείχνει 1 Αυγούστου.

1983: το Billie Jean του Michael Jackson είναι το πρώτο βιντεοκλίπ μαύρου καλλιτέχνη που παίζει το MTV. Μεταδίδεται το 14λεπτο βιντεοκλίπ του Thriller, σε σκηνοθεσία John Landis, ανεβάζοντας δραματικά τον πήχη για όλα όσα ακολουθήσουν έκτοτε. Το MTV θεσπίζει ξεχωριστή κατηγορία στα βραβεία του για το καλύτερο βιντεοκλίπ.

1989: το Βατικανό χαρακτηρίζει ως βλάσφημο το βιντεοκλίπ του Like A Prayer της Madonna, ενώ, λίγους μήνες μετά, το MTV απαγορεύει τη μετάδοση του βιντεοκλίπ του Justify My Love.

1995: το βίντεο του Scream, του ντουέτου του Michael και της Janet Jackson, είναι το πιο ακριβό που έγινε ποτέ. Τα 7 εκατομμύρια δολάρια που κόστισε, έκτοτε δεν έχουν ξεπεραστεί από κανένα άλλο βιντεοκλίπ.

Βιντεοκλιπάδες και τα γνωστότερα φιλμ τους

Joseph Kahn
U2 - "Elevation" Moby - "We Are All Made of Stars"
Lady GaGa - "LoveGame"
Britney Spears - "Womanizer"
Destiny's Child - "Say My Name"David Fincher
Sting "Englishman in New York"
Madonna "Vogue"
The Rolling Stones "Love Is Strong"
Billy Idol "Cradle of Love" George Michael "Freedom '90"Spike Jonze
The Breeders "Cannonball"
Weezer "Buddy Holly"
Beastie Boys "Sabotage" Sophie Muller
Shakira - "Hips Don't Lie"
Mika - "Grace Kelly"
Manic Street Preachers - "You Stole the Sun from My Heart"
The Killers - "Mr. Brightside" Blur - "Song 2" Dom and Nic
Supergrass - "Mansize Rooster"
Smashing Pumpkins - "Ava Adore"
Faithless - "We Come One"
Oasis - "D'You Know What I Mean?" The Chemical Brothers - "Believe" Michel Gondry
Stardust "Music Sounds Better With You"
Bjork "Joga"
Bjork "Human Behaviour
Foo Fighters "Everlong" The White Stripes "Fell in Love with a Girl" Mark Romanek
Lenny Kravitz "Are You Gonna Go My Way"
Nine Inch Nails "Closer"
Michael Jackson & Janet Jackson "Scream"
Eels "Novocaine for the Soul" Johnny Cash "Hurt" David La Chapelle
Christina Aguilera - "Dirrty"
Joss Stone - "Super duper love"
Amy Winehouse - "Tears dry on their own"
Moby - "Natural blues" The Dandy Warhols - "Not if you were the last junkie on Earth” Godley and Creme
Frankie Goes to Hollywood - "Two Tribes"
Duran Duran - "Girls on Film"
Visage - "Fade to Grey"
Herbie Hancock - "Rockit" The Police - "Every Breath You Take"Tim Pope
The Bangles "Eternal Flame"
The Cure "Close to Me"
Kaiser Chiefs "Everyday I Love You Less and Less"
Queen "It's a Hard Life" James "Sometimes" Jonathan Glazer
Nick Cave and the Bad Seeds “Into My Arms”
Radiohead “Karma Police”
Massive Attack “Karmacoma”
Jamiroquai “Virtual Insanity” Radiohead “Street Spirit (Fade Out)”Chris Cunningham
Placebo "36 Degrees"
Bjork "All Is Full of Love"
Aphex Twin "Windowlicker"
Madonna "Frozen"Aphex Twin "Come To Daddy" Stephane Sednaoui
Red Hot Chili Peppers "Give It Away"
U2 "Mysterious ways"
Texas "Summer Son"
Smashing Pumpkins "Today" Youssou N'Dour & Neneh Cherry "7 seconds" Jean Baptiste Mondino
Don Henley "The Boys of Summer"
Tom Waits "Downtown Train"
Sting "Russians"
Madonna "Justify My Love"
Mirwais "Naive Song"

Πηγή: http://www.cosmo.gr