ΠΟΥ ΗΤΑΝ ΑΥΤΟ ΤΟ ΠΑΙΔΙ ...

To ντιμπέιτ της πολιτικής ευθύνης


Του Θόδωρου Ρουσόπουλου*
Διαβάζω τις τελευταίες ημέρες άρθρα και δηλώσεις που ζητούν την παραίτηση ενός υπουργού προκειμένου να ικανοποιηθεί το κοινό αίσθημα το οποίο –βάναυσα είναι η αλήθεια– προκλήθηκε από τη νεότερη απόδραση Παλαιοκώστα.
Η παραίτηση είναι πράξη ευθύνης αλλά ίσως και πράξη ανευθυνότητας. Aνάλογα με την περίπτωση.
Αν για παράδειγμα παραιτηθεί ο διοικητής της Πυροσβεστικής την πρώτη ώρα που ξεσπάει μια μεγάλη πυρκαγιά σε δάσος, αντί να δώσει τη μάχη της πυρόσβεσης, δύσκολα θα μπορούσε να τον συγχαρεί κανείς ότι έκανε μια πράξης ευθύνης. Το ίδιο ισχύει αν είσαι πρύτανης και παραιτείσαι όταν κουκουλοφόροι ετοιμάζονται να κάψουν το πανεπιστήμιο, αντί να κάνεις χρήση του νόμου που σου δίνει την ευκαιρία να καλέσεις την Αστυνομία να σώσει τη δημόσια περιουσία. Το ίδιο κι αν μια κυβέρνηση παραιτηθεί ενώπιον πιθανολογούμενης επίθεσης που θα δεχθεί η χώρα από εξωτερικό εχθρό κοκ.
Αντιστοίχως τόσα κι άλλα τόσα παραδείγματα μπορεί να αναφέρει κανείς προκειμένου να υποστηρίξει την παραίτηση ως πράξη ευθύνης. Υπάρχει όμως, επιτρέψτε μου να πιστεύω, και μια τρίτη κατηγορία παραιτήσεων. Αυτή που ζητείται και γίνεται για να χαϊδέψει αυτιά. Δεν μου αρέσει το χάιδεμα αυτιών. Ούτε του πολιτικού προς τον πολίτη. Ούτε γενικώς.
Με αφορμή την απόδραση Παλαιοκώστα ξαναδιάβασα απόψεις περί της «ανάγκης» να παραιτηθεί κάποιος υπουργός. Ηθελημένα ή άθελά τους, οι υποστηρικτές μιας τέτοιας άποψης –και ιδίως στην περίπτωση ενός πολιτικού που δεν κάθεται παρά λίγες μόλις εβδομάδες στην καρέκλα του υπουργού Δικαιοσύνης– χαϊδεύουν αυτιά. Αυτό το απαλό χάδι που εμμέσως πλην σαφώς λέει στον κάθε διοικητικό υπάλληλο, ότι ο ίδιος είναι ανεύθυνος και υπεύθυνοι πρέπει να θεωρούνται μόνο οι πολιτικοί.
Τότε, όμως, αυτό που ξεκινά ως χάδι γρήγορα γίνεται δυνατό χαστούκι που στόχο έχει τον καθένα από εμάς. Οταν ο νοσοκόμος ή ο γιατρός βαριέται και δεν δίνει σημασία στον ασθενή, όταν ο δάσκαλος δεν κοπιάζει πάνω από το κάθε παιδί, όταν ο αστυνομικός καθυστερεί να πάει στο σπίτι που εισβάλλουν διαρρήκτες γιατί φοβάται, όταν ο εφοριακός ή ο δασάρχης «κλείνουν το μάτι στον πολίτη» για να βγάλουν το «κάτι τι» τους, όταν ο φύλακας στον Κορυδαλλό ολιγωρεί, αν δεν κάνει τα στραβά μάτια, όταν όλοι αυτοί δικαιολογούν τη στάση τους πιστεύοντας ότι ευθύνη έχουν μόνο οι πολιτικοί και το πάντα απρόσωπο Σύστημα, τότε καμία παραίτηση δεν πρόκειται να κάνει καλύτερα τα πράγματα.
Πριν και πρώτα απ’ όλα, το πρόβλημα που αποκαλύπτεται κάθε φορά μέσα από περιστατικά τύπου Παλαιοκώστα ξεκινά από τα δημόσια πρόσωπα: απ’ όλους εμάς. Τους πολιτικούς, αλλά και τους δημοσιογράφους, τους διανοούμενους, τον οποιοδήποτε έχει το προνόμιο της δημόσιας παρέμβασης. Απ’ όλους που ενώ οφείλουν να πράξουν το αντίθετο, ξεχνούν ή παραβλέπουν να πουν στον πολίτη ότι οφείλει και αυτός, στο πεδίο της επαγγελματικής και κοινωνικής του δράσης, να δείχνει υπευθυνότητα. Οτι υπάρχει και ατομική ευθύνη πέραν της συλλογικής και αόριστης.
Οσο φταίμε οι πολιτικοί για τη διαμόρφωση μιας επί δεκαετίες σαθρής νοοτροπίας κομματισμού, άλλο τόσο – και περισσότερο– φταίμε όσοι συνειδητά επιλέγουμε να χαϊδεύουμε αυτιά. Μόνο όταν βρίσκονται δημόσια πρόσωπα που αντί να χαϊδεύουν, παίρνουν την ευθύνη να τραβήξουν και μερικά αυτιά, θα υπάρξει ελπίδα. Τότε και μόνο τότε θα σταματήσουν οι εκατέρωθεν των κομμάτων για λόγους εντυπώσεων αιτιάσεις, που απλώς κουκουλώνουν τις πραγματικές αιτίες του προβλήματος. Διαφορετικά, στην ισοπεδωτική λογική του σήμερα δεν θα γίνει ποτέ διακριτή η περίπτωση –γιατί σίγουρα θα υπάρχουν και τέτοιες– που ο υπουργός και ο κάθε πολιτικός προϊστάμενος έχει πραγματική και ακέραιη την ευθύνη για δικές του ολιγωρίες στον έλεγχο των συστημάτων και οφείλει τότε να την αναγνωρίσει δημοσίως παραιτούμενος.
Υ.Γ. Δέχομαι ευχαρίστως την κριτική ότι κι εγώ ως εκπρόσωπος Τύπου στην αντιπολίτευση ζήτησα παραιτήσεις υπουργών. Υπερβολικά κάποτε. Δεν προβαίνω σε αυτοκριτική για λόγους εντυπώσεων που ήδη κατέκρινα νωρίτερα στο άρθρο αυτό, αλλά διότι η εμπειρία πρέπει να μας κάνει όλους σοφότερους και άρα ίσως καλύτερους.
* Ο κ. Θόδωρος Ρουσόπουλος είναι βουλευτής Επικρατείας της Νέας Δημοκρατίας

ΑΠΟ ΤΟ http://kourdistoportocali.blogspot.com/2009/03/to.html